texto em mirandês…naqueilhe tiempo, you bibie na ilha S. Miguel, ne ls Açores.

Manuela Barros Ferreira
Just now ·
Daprender
(texto em mirandês publicado na revista La Gameta, 2007-08)

You nun sei se algua beç ansinei algua cousa a alguien. Mas sei qu’inda mal abrie ls oulhos i ya staba a daprender. A nun ser algua cousica pouca, la mie storie ye la de toda la giente. I ye por isso mesmo que talbeç mereça la pena cuntar-la.
Ne l percípio, quando al miu redror solo bie selombras, tudo m’agoniaba: la fome, l friu, la lhuç cruda, l xambre… anton, quando las cousas s’afeiában, ampeçaba ua zgranzinadeira. I lhougo ua daqueilhas selombras m’ apegaba cun mi bun son, arrolhaba-me, daba-me la mama, fazie-me festicas ou cantaba cantigas doces. Essa fui la mie purmeira spriença : alborotar-se bien fuorte era l melhor modo de bencir las zgrácias.
Las selombras mudórun-se, debagarico, an gigantes to-poderosos, que me pegában al cuolho quando ls daba la gana. Antre eilhes habie un más pequenhico que fazie pachouchadas i monadas. Ua beç antentei arremedá-lo, sticando la boca pa ls lhados. Bai el, mi cuntento, chamou la giganta más buona: Mai, ah Mai, benga ber eilha a rir-se! You repeti la monada pa ber lo qu’acuntecie. Acuntecírun risas i festicas. De suorte que you bi que sunrir era milhor que berrar: tornaba ls gigantones felizes.
Un die, quando yá andaba de gatas, querie abrir la puorta de l quarto i salir. Berrei pra eilha, mas eilha nun s’abriu. Sunripra eilha, i eilha cuntinou cerrada. Bati-le culas manicas… i nada. Antenteialhebantar-me de l suolo i nun cunsegui. Anton chorei, soloyou solica. Staba daprendendo la solitude. Nun sei quanto tiempo stubo alhá.Mas quando mie Mai chegou, you abracei-la, cumo un náufrago. An fin de cuontas,la sunrisa nun serbie para me sanar de males tan fondos cumo l’abandono ou ldelor ne ls dientes qu’inda nun me tenien nacido.
Lhembro-me de l sfuorço grandíssemo que fiç para ampeçar a andar i de l sentimento de bitória que essa áfrica truxo cun eilha. Mas nun daprendi sola: fui neçairo ber delantre, a pouca lunjura, ls braços amigos de miu armano (l gigante nino) que pormetien amparar-me. Algua razon debed’haber para daprendermos la berticalidade inda antes de sabermos falar.
Ls gigantes éran, al mesmo tiempo, Ancantos que fazíen aparcer de l Nada tudo aqueilho de que eu percisaba. Muitas bezes nien era perciso pedir, i inda menos sfregar un candil, cumo tenie que fazer Aladino. Quando you pedia, la receita mágica era, simpresmente, « Quie »: « Quie papa! » i la cena nistante staba eilhi delantre. «Quie cuolho! » i lhougo habie eilhi un cuolho, un ancuosto, un lheito para drumir.
Mas quando you dixe:« Quie menheca ! », la repuosta (que you nun antendi mi bien) fui: « Aqueilha monhecra nó, tu nun beis que stá presa na montra? Bamos a buscar outra, ua bien más galana que stá scundida alhá an nuossa casa». Nessa nuite, mentes you drumie, l’Ancanto Mie Mai fizo ua monhecra de trapos. Fui-la percurar mal acordei, achando-la ancundesada ne l scrinho da questura. Era mui guapa, culs sous uolhos de boton i guedeilha de lhana. Benira al mundo znuda cumo qualquiera ser bibo i por isso you tube que l’amanhar uns panhicos para l’anrebulhar. Fui essa la mie purmeira lhida: bestir la mie filhica cula roupa ambentada pulas mies propies manos.
Assi, inda malfalaba, ya you habie daprendido uas quantas qualidades que me çfrençában de lmiu gato: choraba, sunria, andaba an pie i podie ousar las manos para fazer algua cousa que antes nun eisistia.
Antretanto faltaba-me inda cunquistar la percipal çfrença: ua lhéngua de giente.
Acuntece que, naqueilhe tiempo, you bibie na ilha S. Miguel, ne ls Açores. Anquanto stube an mie casa, nun me bi mal: daprendi la lhéngua pertuesa cula pernúncia minhota que mius pais i armanos falában. Solo las amarguei quando ampecei a dir a la scuola. Eilhi, era mui custoso d’antender lo que ls outros ninos dezien, puis toda las palabras you las oubie ambaranhadas. I eilhes, mal you abrie la boca, ampeçában-se a rir de mi. Anton antentei aquestumar-me, demudando las bogales todas, a la sue moda. Quanto mais you los eimitaba, mais eilhes caçuában. Mas alguns meses apuis ya dezie frases qu’an casa naide antendie… Puis fui percisamente anton que la mie famílie bolbiu al cuntinente i you margulhei de nuobo na pernúncia norteinha qu’inda hoije guardo. Solo alguns anhos más tarde, na deceplina de Francés, çcubri cumo me fui porbeitosa la fala de S. Miguel: grácias a eilha nun tube qualquiera deficuldade an pernunciar l ü de lune, l ø de feu e l a de pâte. I quando, ya grande, bolbi a S. Miguel para studar l sou dialeto, fui cun einorme alegrie que tornei a oubir, i a antender anteiramente, ls sonidos de la mie nineç.
Nunca deixei de daprender a falar, a ler e a screbir. L’aprendizage de la lhéngua,de las lhénguas, nun ten fin, porque ye la puorta mágica pa l coincimiento deto ls mundos.

UnlikeUnlike · · Share